HUAWEI có đáng để tin tưởng?

Giữa thương chiến Mỹ-Trung đình đám là câu chuyện cũng đình đám không kém: Mỹ cấm cửa Huawei (Hoa Vi). Chuyện Huawei bị Intel, Qualcomm, Google v.v. ”nghỉ chơi” chỉ là bề nổi của câu chuyện. Mấu chốt của vấn đề nằm ở công nghệ 5G.

1. "G" trong 3,4,5G chính là “Generation”, nôm na là thế hệ của chuẩn công nghệ kết nối không dây. 1G chính là công nghệ điện thoại di động đời đầu còn dùng analog và máy điện thoại di động (ĐTDĐ) to như cục gạch, cho phép thoại không dây. 2G cho phép texting. 3G cho phép thoại đa phương tiện. 4G thì kết hợp tất cả 1,2,3G nhưng với tốc độ cao hơn.

Còn từ 4G sang 5G thì ta sang một thế giới khác, giống như "từ trái đất lên sao Hỏa" (thuyết minh phim). Trong những ngày này đường truyền internet cáp quang ở nhà người viết đạt khoảng 40Mbps là quá tốt rồi. Còn chỉ vài ngày trước, trong tháng 5/2019 này, mạng 5G Verizon thử nghiệm ở Mỹ đã đạt tốc độ 1Gbps!

Thế giới sẽ thay đổi hoàn toàn với 5G khi mà người ta không còn nghĩ đến chuyện thoại hay xem phim, download nữa. Thay vào đó là kết nối vạn vật, máy móc giao tiếp với máy móc. Toàn bộ hệ thống điện, giao thông, viễn thông, ngân hàng…tương tác với nhau với băng thông khổng lồ.

2. Vậy thì liên quan gì đến Huawei? Thật đáng ngạc nhiên, Huawei đang dẫn đầu thế giới về 5G, theo sau là ZTE, Nokia, Samsung và Ericsson. Trong lĩnh vực 5G Huawei đang đi trước thế giới còn lại đến...18 tháng nghiên cứu và không quá lời để nói rằng họ đang thống trị thế giới 5G, cả công nghệ lẫn phần cứng. Người ta chỉ biết rằng có nửa tỉ ĐTDĐ mang thương hiệu Huawei đang được hòa mạng trên thế giới. Điều đó chưa đủ. Điện thoại di động của Huawei dù có đẹp, có sắc sảo đến đâu thì đó chưa phải là mối quan tâm của nước Mỹ. Mỹ quan tâm đến 5G mà Huawei đang là bá chủ. Dùng công nghệ 5G của Huawei thì có thể bước ngay vào thế giới 4.0. Không chơi với Huawei thì phải tốn thêm một núi tiền và thời gian để phát triển công nghệ này.

3. Nhưng chính xác là sợ cái gì? Nghe lén, truyền data nhạy cảm về Trung Quốc? Không. Chuyện này nhỏ như con rabbit. Chẳng phải ở chiến trường các máy liên lạc vô tuyến đều bắt được tần số phát sóng liên lạc của địch đó sao? Dữ liệu còn phải được mã hóa và x lớp bảo mật. Chuyện nghe lén, lộ data chỉ là chuyện nhỏ.

Chuyện lớn là cả một đất nước vận hành hệ thống giao thông cao tốc, điện lực, ngân hàng, quốc phòng v.v. với cả tỉ tỉ thông tin phải xử lý dựa trên nền tảng 5G của nhà cung cấp X mà có một lúc nào đó X “ra lệnh” dừng hệ thống hoặc đảo lệnh thì chuyện gì xảy ra? Chính xác là mối nguy hiểm chết người. Cần gì phải đánh nhau trên biển, trên không, cần gì phải dùng tên lửa hành trình.

4. Có bằng chứng gì không? Mặc dù lãnh đạo Huawei ra sức trấn an rằng (1) Chính phủ TQ luôn yêu cầu các công ty (có cả Huawei) khi ra nước ngoài làm ăn thì phải tuân thủ luật pháp của nước sở tại (nghĩa là không được cài cắm phần mềm/cứng gián điệp) và (2) Huawei chưa hề và sẽ không bao giờ chơi xấu, người ta có nhiều lý do để lo ngại:

- Luật Tình báo Quốc gia của TQ năm 2017 nêu rõ “Nếu được yêu cầu, tất cả công ty và công dân của TQ có nghĩa vụ hỗ trợ quốc gia thu thập thông tin tình báo”. Vậy chuyện “chưa” nếu đúng thì vẫn không bảo đảm là sẽ “không bao giờ”.

- Người ta đã tìm thấy lỗ hổng bảo mật trên nhiều sản phẩm viễn thông hiện tại mà Huawei cung cấp. Huawei cũng thừa nhận điều này nhưng giải thích là do sơ xuất (bad engineering) và cam kết sẽ chi 2 tỉ đô la để cải tiến. Nhưng khi được hỏi sẽ chi 2 tỉ đô la đó vào mục cụ thể nào của công tác bảo mật thì họ không trả lời.

Năm 2016, Pakistan đặt Huawei cung cấp thiết bị và công nghệ để giám sát an ninh toàn thành phố Lahore qua camera. Khi vận hành, phía Pakistan đã phát hiện các thẻ wifi tí hon được cài cắm tinh vi trong hàng trăm bo mạch để truyền dữ liệu ra ngoài hệ thống. Khi bị phát hiện, Huawei thừa nhận là có cài cắm những card này, nhưng với mục đích là để giúp chẩn đoán khi có sự cố (?) Cuối cùng họ cũng đồng ý tháo gỡ các card nói trên.

Nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Huawei là Ren Zhengfei (Nhậm Chính Phi) đã từng phục vụ trong quân đội TQ và hiển nhiên có mối quan hệ chặt chẽ với quân đội và nhà nước TQ. Khó tin rằng một công ty như Huawei đi lên tầm vóc khổng lồ với 180.000 nhân viên chỉ từ đầu tư của tư nhân.

5. Hiện nay Mỹ đang ra sức thúc ép các đồng minh tẩy chay 5G của Huawei. Trong cộng đồng chia sẻ thông tin tình báo mật thiết gồm 5 nước là Mỹ, Canada, Anh, Úc, và New Zealand mới chỉ có Mỹ và Úc là đưa ra quyết định chính thức. Các nước còn lại đang lừng khừng.

Quyết định cấm cửa toàn bộ Huawei chứ không chỉ riêng 5G mới đưa ra vài ngày nay từ phía Mỹ là diễn biến mới nhất liên quan câu chuyện này.

6. Dù sao cũng phải ngả mũ trước Huawei khi nhìn vào tầm vóc và công nghệ của họ, đặc biệt là diện mạo của Shenzhen (Thâm Quyến), từ một làng chài vụt biến thành thủ đô công nghệ của TQ, nơi mà Huawei trở thành cơn đau đầu của nhiều chính phủ phương Tây.