About Me

Việt Nam dẫn đầu thế giới về tỷ lệ xét nghiệm trên mỗi ca dương tính Covid-19

Trong các chỉ tiêu về số lượng xét nghiệm được thống kê, các chuyên gia cho rằng tỷ lệ xét nghiệm trên mỗi ca dương tính có thể mang lại nhiều thông tin giá trị nhất.

Phạm vi xét nghiệm


Thế giới chưa có cách tìm ra số người thực tế đã nhiễm Covid-19. Tất cả những gì chúng ta biết đến là tình trạng bệnh của những người đã được xét nghiệm. Số ca xác nhận dương tính với virus không đồng nghĩa với số người thực sự nhiễm bệnh. Trên thực tế, con số này có thể cao hơn rất nhiều.

Biểu đồ dưới đây của Our world in Data minh họa phạm vi xét nghiệm (x 1.000 người) tính đến ngày 14/4 tại 16 quốc gia, lãnh thổ:



Các nước có nhiều cách báo cáo dữ liệu khác nhau; một số báo cáo số lượng xét nghiệm, số khác báo cáo lượng người đã được xét nghiệm. Sự khác biệt này rất quan trọng do một người có thể được kiểm tra nhiều lần, và con số này thường khác nhau giữa các quốc gia, lãnh thổ.

Ta có thể thấy sự khác biệt rõ ràng trong phạm vi thử Covid-19 giữa các quốc gia: Trong khi Iceland đứng đầu với 100 xét nghiệm/1000 người thì con số này tại Indonesia là 0.1/1000 người. Nhìn chung, việc thử nghiệm nhiều hơn tức các dữ liệu về ca xác nhận dương tính sẽ đáng tin cậy hơn với 2 lý do sau:

1. Phạm vi xét nghiệm lớn đồng nghĩa với nhiều "mẫu thử" xác nhận được tình trạng dương tính hơn. Nếu tất cả mọi người được xét nghiệm, chúng ta sẽ biết đến tình trạng bệnh của họ.

2. Các quốc gia có năng lực xét nghiệm cao sẽ không gặp nhiều tình trạng xét nghiệm theo "cơ cấu". Chẳng hạn với các quốc gia có năng lực xét nghiệm thấp, việc xét nghiệm có thể được phân phối riêng cho nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao. Việc "cơ cấu" như vậy sẽ không thể đại diện cho toàn bộ cộng đồng.

Như vậy khi phạm vi kiểm tra cao hơn, ''mẫu người thử nghiệm" có thể mang đến dự báo mức độ lây lan của dịch bệnh ít sai lệch hơn.

Số lượng xét nghiệm trên mỗi ca dương tính

Điều phức tạp khác để đánh giá mức độ tin cậy của dữ liệu là số lượng xét nghiệm cần thiết để thể hiện bối cảnh chính xác về sự lây lan của virus trong quá trình bùng dịch.

Trong những giai đoạn dịch bệnh bùng phát đầu tiên, số người nhiễm virus còn thấp nên số xét nghiệm ít hơn cũng có thể đánh giá chính xác mức độ lây nhiễm của SARS-CoV-2. Khi nhiều người mắc Covid-19 hơn, phạm vi xét nghiệm cũng cần phải mở rộng để cung cấp một bức tranh đáng tin cậy về số người nhiễm bệnh thực sự.

Vì lý do trên, chúng ta nên nhìn vào số lượng xét nghiệm trên mỗi ca xác nhận dương tính để ước chừng về quy mô xét nghiệm của mỗi quốc gia, lãnh thổ trong các giai đoạn bùng dịch khác nhau.

Biểu đồ dưới đây thể hiện lượng xét nghiêm trên mỗi ca xác nhận dương tính với virus:



Khoảng cách giữa các quốc gia, lãnh thổ là khá lớn. Tại một số nơi, lượng xét nghiệm cao gấp nhiều lần so với các trường hợp xác nhận dướng tính. Tính đến 11/4, Việt Nam đã có gần 500 xét nghiệm so với các các ca dương tính. Tại Đài Loan (Trung Quốc) và Nga đã có hơn 100 xét nghiệm tính trên mỗi ca dương tính. Trong khi đó, con số này tại một số quốc gia khác lại rất thấp: Mỹ, Anh và Ecuador chỉ xét nghiệm 5 hoặc ít hơn trên mỗi trường hợp dương tính.

Chúng ta học được gì từ các số liệu đo lường đại dịch?

Phạm vi xét nghiệm và số lượng xét nghiệm chia trên mỗi ca dương tính đều giúp ta hiểu về sự lây lan thực sự của virus. Việc xét nghiệm trên mỗi ca dương tính mang lại nhiều thông tin giá trị nhất, bởi điều nó chỉ ra rằng ổ dịch có quy mô nhỏ sẽ cần ít xét nghiệm hơn. Ta có thể lấy sự khác biệt giữa 3 nơi: Anh, Australia và Đài Loan ra làm ví dụ.

Biểu đồ dưới đây biểu hiện số lượng xét nghiệm so với số lương các ca xác định dương tính trên triệu người của các quốc gia, lãnh thổ nói trên. Đường chấm trong biểu đồ hiển thị số lượng xét nghiệm lớn gấp nhiều lần so với số ca xác nhận mắc bệnh.



Anh dẫn trước Đài Loan về phạm vi xét nghiệm virus, với số người được xét nghiệm trên 1000 người gấp 2 lần so với Đài Loan kể từ ngày 11/4. Nhưng cũng trong ngày này, Anh ghi nhận số ca bệnh mới là 1.035 người, gấp 60 lần so với Đài Loan (16 người). Do đó, khi xét nghiệm trên tổng dân số ở Anh cao hơn thì việc xét nghiệm trên quy mô ổ dịch lại cao hơn rất nhiều tại Đài Loan.

Điều này có nghĩa cứ mỗi 120 xét nghiệm thì có 1 trường hợp dương tính tại Đài Loan và con số này tại Anh là 4-5 xét nghiệm. Australia có phạm vi xét nghiệm cao hơn nhiều so với Đài Loan nhưng về số lượng xét nghiệm trên mỗi ca dương tính, nước này có con số thấp hơn. Tính đến 11/4, Australia lại xác nhận 1 trường hợp dương tính với Covid-19 với mỗi 55 xét nghiệm. Khoảng cách khác biệt giữa Australia, Đài Loan còn thấp, không nên đưa vào 'mổ xẻ' quá mức. Tuy nhiên, chính sự khác biệt lớn giữa Đài Loan, Australia với Anh nói lên điều quan trọng về chất lượng dữ liệu của mỗi quốc gia, lãnh thổ. 

Nơi có ít xét nghiệm trên từng ca dương tính không có quy mô xét nghiệm đủ lớn để đại diện cho mức độ lây lan của virus trên quốc gia, lãnh thổ đó. Trong khi những ca triệu chứng nghiêm trọng nhất có thể được xét nghiệm, khả năng những người không biểu hiện hoặc có triệu chứng nhẹ lại không có cơ hội này.

Xét nghiệm tại Anh không theo kịp với tốc độ bùng phát dịch của Covid-19. Số xét nghiệm trên mỗi ca dương tính đã giảm nhanh chóng trong tháng 3 và đầu tháng 4 - từ hơn 400 đến 4. Với mức xét nghiệm thấp như hiện nay và quy mô của ổ dịch, số lượng thực tế các ca nhiễm Covid-19 tại đây có khả năng cao hơn rất nhiều so với số trường hợp được xác nhận. Dựa trên yếu tố này, có thể thấy dữ liệu từ Đài Loan và Australia cung cấp cái nhìn đáng tin cậy hơn về độ lây lan của SARS-CoV-2.

Qua các phương pháp khác nhau, các nhà nghiên cứu từ Trường Y học London về Vệ sinh và Thuốc nhiệt đới - Timothy Russel, Joel Hellewell, Sam Abott cũng đi đến kết luận tương tự. Họ ước tính mức độ các ca ghi nhận dương tính với các ca biểu hiện triệu chứng bằng cách áp dụng tỷ lệ ca tử vong trong nghiên cứu của Trung Quốc và Hàn Quốc với số ca tử vong Covid-19 ở trên khắp thế giới.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng các ca xác nhận tại Australia đại diện cho 3/4 tổng số trường hợp có triệu chứng nhiễm Covid-19 ở nước này. Tại Anh, 1 ca dương tính đại diện cho 20 trường hợp có triệu chứng. Dựa theo cách tính trên, khoảng cách giữa giữa các ca xác nhận mắc bệnh và các ca thực sự nhiễm bệnh Anh và Australia có thể cao hơn trên số liệu rất nhiều. 

Trực giác đằng sau phép thử này là số lượng các ca ghi nhận nhiễm bệnh còn thấp so với số người tử vong, điều này chỉ ra rằng khả năng số người thực sự mắc SARS-CoV-2 còn cao hơn nhiều. Việc xét nghiệm còn gặp nhiều giới hạn là lý do giải thích cho việc này. 

Tỷ lệ kiểm tra trên mỗi trường hợp mắc bệnh là một cách tiếp cận hữu ích khác khi xem xét độ lây nhiễm của bệnh dịch.

Bảo Linh  - NDH (Lược dịch theo Our World In Data)

Đăng nhận xét

0 Nhận xét